Phơi sáng, khẩu độ và tốc độ màn trập
Khẩu độ và tốc độ màn trập tạo nên độ phơi sáng của bức ảnh. Cùng tìm hiểu phương thức hoạt động của chúng để đạt được hiệu quả sáng tạo mà bạn mong muốn.
Phơi sáng là sự kết hợp 2 thiết lập máy ảnh cơ bản - đường kính khẩu độ và tốc độ màn trập. Thử nghiệm nhiều kết hợp sẽ đem đến độ phơi sáng chính xác, nhưng sẽ có sự khác biệt về độ sâu trường ảnh, chuyển động mờ ảo...
Sự tác động lẫn nhau giữa các yếu tố này dường như phức tạp, và mọi người có thể không tìm thấy độ phơi sáng hoàn hảo, thay vào đó sử dụng chế độ tự động của máy ảnh để thực hiện công việc này.
Tuy nhiên, máy ảnh sẽ không làm tốt công việc tìm ra thiết lập phơi sáng tốt nhất như bạn, và điều này dẫn đến kết quả là các bức ảnh thiếu độ tương phản và tác động. Phơi sángthực sự là một khái niệm rất đơn giản, và một khi bạn tìm hiểu nó, bạn sẽ kiểm soát tốt và sáng tạo hơn trong quá trình chụp ảnh.
Phơi sáng
Phơi sáng là quá trình để lượng ánh sáng đi qua bộ cảm biến của máy ảnh (hoặc phim). Nếu không đủ ánh sáng, chúng ta sẽ kết thúc với một hình ảnh tối (phơi sáng thiếu). Nếu nhiều ánh sáng, hình ảnh của chúng ta sẽ quá sáng (phơi sáng lâu).
Phơi sáng hoàn hảo sẽ nắm bắt được đủ lượng ánh sáng và không làm mất chi tiết ở những điểm nổi bật hay bóng. Ảnh: Danny Perez.
Vì vậy, làm thế nào để chúng ta kiểm soát độ phơi sáng? Điều này phụ thuộc vào sự kết hợp 2 thiết lập máy ảnh cơ bản - đường kính khẩu độ và tốc độ màn trập. Hãy lần lượt tìm hiểu sau đây.
Tốc độ màn trập
Tốc độ màn trập chỉ đơn giản là thước đo thời gian màn trập của máy ảnh mở ra. Nó thường dao động từ bất cứ khoảng nào của 1/1000th của một giây (tốc độ màn trập nhanh hay thời gian phơi sáng ngắn) đến vài giây (tốc độ màn trập chậm hay thời gian phơi sáng lâu).
Chọn tốc độ màn trập đúng cho phép bạn chụp đủ ánh sáng mà không làm mờ đối tượng. Ảnh: Joe Penniston.
Rõ ràng, màn trập mở càng lâu thì ánh sáng đi qua bộ cảm biến càng nhiều, và ngược lại.
Khẩu độ
Bên trong mỗi ống kính máy ảnh là một cánh cửa gọi là khẩu độ hoạt động một cách chính xác tương tự như con ngươi của mắt người. Khẩu độ sẽ làm thay đổi đường kính ống kính từ một khẩu độ rộng cho phép nhiều ánh sáng, đến khẩu độ hẹp cho phép ánh sáng ít hơn.
Đường kính khẩu độ được đo bằng "chỉ số f". Các giá trị điển hình là f2.0, 2.8, 4.0, 5.6, 8.0, 11, 16, 22, 32. Bạn nên chú ý vì dễ gây nhầm lẫn: chỉ số f nhỏ hơn thì khẩu độ rộng hơn và ánh sáng nhiều hơn - chỉ số f lớn hơn thì khẩu độ hẹp hơn và ánh sáng ít hơn. (Bởi vì theo công thức toán học thì chỉ số f = độ dài tiêu cự / đường kính khẩu độ).
Một khẩu độ rộng / chỉ số f thấp (hình bên trái) cho phép nhiều ánh sáng hơn, và ngược lại.
Điều quan trọng để điều chỉnh chỉ số f là khoảng cách một "f-stop". Bằng cách di chuyển một f-stop, bạn có thể tăng gấp đôi hoặc giảm một nửa lượng ánh sáng đi qua khẩu độ, có nghĩa là bạn cần phải giảm một nửa hay tăng gấp đôi tốc độ màn trập để giữ sự phơi sáng liên tục.
Tương tự như ống nước và xô nước
Trước khi chúng ta đi quá sâu vào thuật ngữ kỹ thuật, hãy để tôi giới thiệu đến bạn minh họa tương tự đơn giản mà tôi đã học trong những năm trước đây, và thực sự đã giúp tôi làm rõ trong tâm trí như thế nào là đường kính khẩu độ và tốc độ màn trập là gì để kết hợp chính xác tạo nên sự phơi sáng hoàn hảo.
Bạn có thể nghĩ về thuật ngữ khẩu độ, tốc độ màn trập, và phơi sáng đơn giản là ống nước và xô nước. Ảnh: Paul Sapiano.
Hãy tưởng tượng bạn đang sử dụng một ống nước để đổ nước vào xô. Khi nước đầy miệng xô tương ứng với một bức ảnh phơi sáng hoàn hảo.
Hai điều ảnh hưởng đến lượng nước trong xô là đường kính của ống nước và thời gian nước chảy đầy xô. Có nhiều kết hợp để làm đầy xô nước: một ống nước hẹp chảy trong thời gian dài - một ống nước rộng chảy trong thời gian ngắn, và kết hợp cân bằng 2 yếu tố.
Máy ảnh làm việc theo cùng một cách chính xác như thế, với nhiều kết hợp giữa đường kính khẩu độ (chiều rộng ống nước) và tốc độ màn trập (thời gian nước chảy) dẫn đến kết quả: một bức ảnh phơi sáng hoàn hảo (nước đầy xô).
Chọn khẩu độ và tốc độ màn trập chính xác
Như chúng ta đã biết, trong bất kỳ tình huống nào cần nhiều sự kết hợp giữa đường kính khẩu độ và tốc độ màn trập sẽ đem đến một bức ảnh phơi sáng chính xác – vậy chúng ta nên lựa chọn yếu tố nào? Điều đó phụ thuộc hoàn toàn vào hiệu ứng mà bạn cố gắng nắm bắt, nhưng các điểm sau đây sẽ giúp bạn chọn được quyết định đúng đắn:
Một khẩu độ rộng hơn làm giảm độ sâu trường ảnh (phạm vi khung cảnh được tập trung). Trong khi điều này hiệu quả đối với các bức ảnh chân dung và cận cảnh, nó thường không thích hợp khi chụp cảnh quan.
Khi tốc độ màn trập chậm hơn, chuyển động mờ trở nên rõ hơn. Điều này có thể làm mờ một đối tượng di chuyển, hoặc rung máy ảnh nếu bạn giữ máy ảnh bằng tay.
Theo CreativePhoto
Khẩu độ và tốc độ màn trập tạo nên độ phơi sáng của bức ảnh. Cùng tìm hiểu phương thức hoạt động của chúng để đạt được hiệu quả sáng tạo mà bạn mong muốn.
Phơi sáng là sự kết hợp 2 thiết lập máy ảnh cơ bản - đường kính khẩu độ và tốc độ màn trập. Thử nghiệm nhiều kết hợp sẽ đem đến độ phơi sáng chính xác, nhưng sẽ có sự khác biệt về độ sâu trường ảnh, chuyển động mờ ảo...
Sự tác động lẫn nhau giữa các yếu tố này dường như phức tạp, và mọi người có thể không tìm thấy độ phơi sáng hoàn hảo, thay vào đó sử dụng chế độ tự động của máy ảnh để thực hiện công việc này.
Tuy nhiên, máy ảnh sẽ không làm tốt công việc tìm ra thiết lập phơi sáng tốt nhất như bạn, và điều này dẫn đến kết quả là các bức ảnh thiếu độ tương phản và tác động. Phơi sángthực sự là một khái niệm rất đơn giản, và một khi bạn tìm hiểu nó, bạn sẽ kiểm soát tốt và sáng tạo hơn trong quá trình chụp ảnh.
Phơi sáng
Phơi sáng là quá trình để lượng ánh sáng đi qua bộ cảm biến của máy ảnh (hoặc phim). Nếu không đủ ánh sáng, chúng ta sẽ kết thúc với một hình ảnh tối (phơi sáng thiếu). Nếu nhiều ánh sáng, hình ảnh của chúng ta sẽ quá sáng (phơi sáng lâu).
Phơi sáng hoàn hảo sẽ nắm bắt được đủ lượng ánh sáng và không làm mất chi tiết ở những điểm nổi bật hay bóng. Ảnh: Danny Perez.
Vì vậy, làm thế nào để chúng ta kiểm soát độ phơi sáng? Điều này phụ thuộc vào sự kết hợp 2 thiết lập máy ảnh cơ bản - đường kính khẩu độ và tốc độ màn trập. Hãy lần lượt tìm hiểu sau đây.
Tốc độ màn trập
Tốc độ màn trập chỉ đơn giản là thước đo thời gian màn trập của máy ảnh mở ra. Nó thường dao động từ bất cứ khoảng nào của 1/1000th của một giây (tốc độ màn trập nhanh hay thời gian phơi sáng ngắn) đến vài giây (tốc độ màn trập chậm hay thời gian phơi sáng lâu).
Chọn tốc độ màn trập đúng cho phép bạn chụp đủ ánh sáng mà không làm mờ đối tượng. Ảnh: Joe Penniston.
Rõ ràng, màn trập mở càng lâu thì ánh sáng đi qua bộ cảm biến càng nhiều, và ngược lại.
Khẩu độ
Bên trong mỗi ống kính máy ảnh là một cánh cửa gọi là khẩu độ hoạt động một cách chính xác tương tự như con ngươi của mắt người. Khẩu độ sẽ làm thay đổi đường kính ống kính từ một khẩu độ rộng cho phép nhiều ánh sáng, đến khẩu độ hẹp cho phép ánh sáng ít hơn.
Đường kính khẩu độ được đo bằng "chỉ số f". Các giá trị điển hình là f2.0, 2.8, 4.0, 5.6, 8.0, 11, 16, 22, 32. Bạn nên chú ý vì dễ gây nhầm lẫn: chỉ số f nhỏ hơn thì khẩu độ rộng hơn và ánh sáng nhiều hơn - chỉ số f lớn hơn thì khẩu độ hẹp hơn và ánh sáng ít hơn. (Bởi vì theo công thức toán học thì chỉ số f = độ dài tiêu cự / đường kính khẩu độ).
Một khẩu độ rộng / chỉ số f thấp (hình bên trái) cho phép nhiều ánh sáng hơn, và ngược lại.
Điều quan trọng để điều chỉnh chỉ số f là khoảng cách một "f-stop". Bằng cách di chuyển một f-stop, bạn có thể tăng gấp đôi hoặc giảm một nửa lượng ánh sáng đi qua khẩu độ, có nghĩa là bạn cần phải giảm một nửa hay tăng gấp đôi tốc độ màn trập để giữ sự phơi sáng liên tục.
Tương tự như ống nước và xô nước
Trước khi chúng ta đi quá sâu vào thuật ngữ kỹ thuật, hãy để tôi giới thiệu đến bạn minh họa tương tự đơn giản mà tôi đã học trong những năm trước đây, và thực sự đã giúp tôi làm rõ trong tâm trí như thế nào là đường kính khẩu độ và tốc độ màn trập là gì để kết hợp chính xác tạo nên sự phơi sáng hoàn hảo.
Bạn có thể nghĩ về thuật ngữ khẩu độ, tốc độ màn trập, và phơi sáng đơn giản là ống nước và xô nước. Ảnh: Paul Sapiano.
Hãy tưởng tượng bạn đang sử dụng một ống nước để đổ nước vào xô. Khi nước đầy miệng xô tương ứng với một bức ảnh phơi sáng hoàn hảo.
Hai điều ảnh hưởng đến lượng nước trong xô là đường kính của ống nước và thời gian nước chảy đầy xô. Có nhiều kết hợp để làm đầy xô nước: một ống nước hẹp chảy trong thời gian dài - một ống nước rộng chảy trong thời gian ngắn, và kết hợp cân bằng 2 yếu tố.
Máy ảnh làm việc theo cùng một cách chính xác như thế, với nhiều kết hợp giữa đường kính khẩu độ (chiều rộng ống nước) và tốc độ màn trập (thời gian nước chảy) dẫn đến kết quả: một bức ảnh phơi sáng hoàn hảo (nước đầy xô).
Chọn khẩu độ và tốc độ màn trập chính xác
Như chúng ta đã biết, trong bất kỳ tình huống nào cần nhiều sự kết hợp giữa đường kính khẩu độ và tốc độ màn trập sẽ đem đến một bức ảnh phơi sáng chính xác – vậy chúng ta nên lựa chọn yếu tố nào? Điều đó phụ thuộc hoàn toàn vào hiệu ứng mà bạn cố gắng nắm bắt, nhưng các điểm sau đây sẽ giúp bạn chọn được quyết định đúng đắn:
Một khẩu độ rộng hơn làm giảm độ sâu trường ảnh (phạm vi khung cảnh được tập trung). Trong khi điều này hiệu quả đối với các bức ảnh chân dung và cận cảnh, nó thường không thích hợp khi chụp cảnh quan.
Khi tốc độ màn trập chậm hơn, chuyển động mờ trở nên rõ hơn. Điều này có thể làm mờ một đối tượng di chuyển, hoặc rung máy ảnh nếu bạn giữ máy ảnh bằng tay.
Theo CreativePhoto